Przejście do drugiej części wykładu


Elementy dialogowe formularza

Na formularzu pojawiają się następujące rodzaje elementów dialogowych (nazywane też formantami, kontrolkami):

  1. związane - źródłem danych jest pole tabeli lub pole kwerendy np. pole tekstowe. Związane pola tekstowe najłatwiej tworzyć na formularzu korzystając z listy pól, którą można wyświetlić wybierając "Widok -> Lista pól" ("View -> Field List") lub narzędzie "Lista pól" ("Field List"). Odpowiednie pole wybiera się z listy i przeciąga na formularz.
  2. niezwiązane - np. pole z wartością, etykieta, linia, logo firmy,
  3. wyliczane - źródłem danych jest wyrażenie np. = [Cena grama]*0,75

W MS Access nazwy obiektów można ujmować w nawiasy kwadratowe. Jest to konieczne, gdy nazwa zawiera spacje.

Wyrażenia

Wyrażenia pozwalają przekształcać dane wydobywane z bazy danych do postaci wygodnej dla użytkownika.

Przy definiowaniu wartości pola na formularzu są one poprzedzane znakiem równości. W przypadku funkcji argumenty są rozdzielane:

Do budowania wyrażeń np. dla ustalenia wartości właściwości "Źródło formantu" ("Control Source") i "Wartość domyślna" ("Default Value"), wygodnie jest zastosować konstruktor wyrażeń uruchamiany przez naciśnięcie symbolu trzy kropki bądź powiększone okienko do edytowania wyrażeń uruchamiane przez naciśnięcie sekwencji klawiszy SHIFT+F2.

Konstruktor wyrażeń (Expression Builder)

Nazwy pól mogą być objęte nawiasami kwadratowymi, co jest konieczne gdy nazwy zawierają w sobie spacje.

Przykłady (do rozdzielenia argumentów funkcji w widoku projekt - zamiast przecinka jest potrzebny średnik)

[Cena jednostkowa]*0,75
[Suma cz]+[Fracht]
operacje arytmetyczne 
[Miasto]&" "&[Kod pocztowy]konkatenacja napisów
DateSerial(2002,11,6)data 6.XI.2002
Date() bieżąca data
Now() bieżąca data i godzina
Sum([Suma cz])
Count([Nazwisko])
Max([Zarobki]), Min([Zarobki])
Avg([Zarobki])
w stopce formularza lub raportu
"Strona "&[Page]&"z " &[Pages] w nagłówku lub stopce strony formularza lub raportu
IIf(IsNull([Zarobki]),0,[Zarobki]) Null interpretuj jako 0
Left([Region],1), 
Right([Region],1)
pierwsza, ostatnia litera napisu [Region]
Middle([Nr telefonu],2,3) trzy znaki poczynając od 2-go znaku
DatePart(format, data)
DatePart("yyyy", [DataZatrudnienia])
część daty np. format = "yyyy" oznacza rok w zapisie czterocyfrowym
DateAdd("d", -10, [Obiecane])
  [Obiecane]-10
data 10 dni wcześniejsza od daty [Obiecane]
DateDiff("d", [Zamówione], [Wysłane])
 [Wysłane]-[Zamówione]
liczba dni między datami [Zamówione] i [Wysłane]
[Autor] Like "Lech*" wyrażenie logiczne - wyszukiwanie wzorca w tekście; znaki uniwersalne wzorca to: * - cokolwiek, ? - jeden znak
[Cena] BETWEEN 1000 AND 2000 wyrażenie logiczne - równoważne
1000 <= [Cena] AND [Cena] <= 2000
 

Odwołania do elementów dialogowych

W wyrażeniach mogą się znajdować odwołania do elementów dialogowych występujących na formularzach i raportach. Postać tych odwołań jest następująca:

   Forms![nazwa_formularza]![nazwa_elementu_dialogowego]

lub

   Reports![nazwa_raportu]![nazwa_elementu_dialogowego]

Odpowiedni formularz bądź raport musi być otwarty.

Przykład

Wartością wyrażenia

   Forms![Dane o osobie]![Nazwisko]

jest tekst zapisany w polu Nazwisko na otwartym formularzu Dane o osobie. Wyrażenie to może też służyć, do określenia samego pola, umożliwiając wstawienie do niego nowej wartości:

     Forms![Dane o osobie]![Nazwisko] = "Kowalski" 

Aby odwołać się do właściwości formularza (raportu) lub właściwości elementu dialogowego, używana jest kropka:

Forms![nazwa_formularza].[właściwość]
Forms![nazwa_formularza]![element].[właściwość]

Przykład

   Forms![Dane o osobie].[Record Source]

lub

   Forms![Dane o osobie]![płeć].[Default Value]

Korzystając z tych zapisów można zmieniać wartości właściwości np. 

     [Forms]![Dane o osobie]![płeć].[Default Value] = 'Kobieta'

Zestaw narzędzi, przybornik (toolbox)

Elementy dialogowe są wstawiane na formularz za pomocą zestawu narzędzi - przybornika. Można go wyświetlić na ekranie wybierając z menu "Widok -> Przybornik" ("View -> Toolbox"). 

 

  1. Kursor myszy
  2. Etykieta
  3. Grupa opcji
  4. Opcja
  5. Pole kombo
  6. Przycisk
  7. Niezwiązana ramka obiektu
  8. Nowa strona
  9. Podformularz/podraport
  10. Prostokąt

 

  1. Kreator
  2. Pole tekstowe
  3. Przełącznik
  4. Pole wyboru
  5. Pole listy
  6. Obrazek
  7. Związana ramka obiektu
  8. Zakładki
  9. Linia
  10. Inne kontrolki

Do tworzenia elementów dialogowych jest dostępny kreator włączany z przybornika. Oto dodatkowe wyjaśnienia:

Pole listowe

Na formularzu specjalne znaczenie mają pola, z którymi są związane listy, z których użytkownik wybiera wartość. Może to być:

Przykład - użycie pola listowego do wyświetlenia dopuszczalnych wartości dla kluczy obcych: 

Należy odróżnić dwie właściwości pola listowego: 

Kreator pola listowego z filtrowaniem formularza po wybranej wartości z listy. Wybieramy trzecią opcję kreatora:

Jako "Źródło wierszy" ("Row Source") wybieramy nazwisko pracownika (LastName). W rezultacie tworzy się niezwiązane pole kombo, z którym jest związana lista rozwijana zawierająca nazwiska pracowników. Po wyborze nazwiska na liście rozwijanej rekord pracownika o wybranym nazwisku zostaje wyświetlony w sekcji szczegółów.


Kreator przycisku

Wywoływany przy przenoszeniu kontrolki przycisku z przybornika w miejsce na formularzu. Następnie wybiera się akcję jaka ma być wykonana gdy użytkownik naciśnie dany przycisk np. zamknięcie formularza.

Oto rezultat:

Wyszukiwanie danych

Za pomocą wbudowanych narzędzi i/lub opcji menu "Edycja" ("Edit") i "Rekordy" ("Records") można ograniczać wyświetlany zbiór rekordów a także można wyszukiwać potrzebne dane spośród wszystkich danych wyświetlonych na ekranie (dla tabel, kwerend jak i formularzy). Na pasku narzędzi:

             
               1  1    2   3   5    6

Poniżej są kolejno opisane ich funkcje.

  1. Sortuj rosnąco, Sortuj malejąco - sortuj według bieżącego pola.
  2. Filtruj według wyboru - filtruj według bieżącego pola.
  3. Filtruj według formularza - zostaje wyświetlony pojedynczy pusty rekord do wpisania warunku wyszukiwania.
  4. Zaawansowany filtr/Sortowanie - opcja dostępna tylko z menu "Rekordy" ("Records") - wyświetla siatkę do określenia filtru taką samą jak siatka kwerendy.
  5. Zastosuj filtr/Sortowanie ("Apply Filter/Sort") - ponowienie (odświeżenie) działania ustawionego wcześniej filtru lub porządku sortowania.
  6. Znajdź - wyszukiwanie rekordów zawierających określony napis; opcje: względem konkretnego pola, względem wszystkich pól; biorąc pod uwagę całe pola, części początkowe pól, dowolne części pól; do przodu, do tyłu; biorąc pod uwagę wielkość liter lub formatowanie bądź nie.

Podsumowanie

W każdej aplikacji bazodanowej wyróżniamy co najmniej dwie części:

  1. bazę danych, która umożliwia przechowywanie dużej ilości danych i jednocześnie daje szybki do nich dostęp (strona serwera bazy danych);
  2. graficzny interfejs użytkownika GUI, który daje dostęp do funkcji realizowanych przez aplikację w szczególności do funkcji związanych z przechowywaniem danych i operacjami na danych (strona klienta).

Formularze są podstawą graficznego interfejsu użytkownika. Służą do wprowadzania danych do bazy danych oraz do prezentowania ich użytkownikowi. Formularz reprezentuje punkt widzenia - perspektywę użytkownika. Formularz może obejmować podformularze. Każda część całego formularza (formularz główny, podformularze) jest oparta na tabeli lub kwerendzie - nazwanej lub zdefiniowanej bezpośrednio jako źródło rekordów dla formularza. Definicja formularza jest tworzona i wyświetlana w widoku projekt. Zawartość formularza jest wyświetlana w widoku formularz.
 


Słownik

aplikacja bazodanowa - program użytkowy, w którym użytkownik korzysta z danych zapisanych w bazie danych za pomocą specjalnego graficznego interfejsu użytkownika.
formularz - podstawowy element graficznego interfejsu użytkownika w aplikacji bazodanowej po stronie klienta. Aplikacja obejmuje zbiór połączonych ze sobą formularzy.
strona formularza - możliwy element podziału formularza na części składowe.
zakładka formularza - możliwy element podziału formularza na części składowe.
panel sterowania aplikacji - specjalny rodzaj formularza - na którym użytkownik wybiera operację lub grupę operacji na danych. Wybór następuje poprzez naciśnięcie odpowiedniego przycisku.
sekcja formularza - podział formularza na nagłówek, sekcję szczegółów i stopkę.
element dialogowy formularza (formant, kontrolka) - element formularza, którego celem jest wspomaganie dialogu z użytkownikiem aplikacji np. pole tekstowe, pole listowe, przycisk, obrazek, okienko z komunikatem.
zestaw narzędzi, przybornik (toolbox) - zestaw narzędzi w postaci ikon przeznaczonych do tworzenia elementów dialogowych formularza.
 

Zadania 1,2,3



Strona przygotowana przez Lecha Banachowskiego - 02/06/03 .