« poprzedni punkt  następny punkt »


2. Zadania i zakres zarządzania finansami

Zarządzanie finansami polega na stałym podejmowaniu decyzji z zakresu finansowania działalności przedsiębiorstwa zarówno operacyjnej, jak i perspektywicznej. Podstawowym zadaniem bieżącego zarządzania finansami przedsiębiorstwa, jak również finansami osób fizycznych jest zapewnienie płynności finansowej. Płynność finansowa jest to zdolność do regulowania na bieżąco zobowiązań. Może się zdarzyć, że przedsiębiorstwo ma nadpłynność finansową, która jest wynikiem posiadania nadmiaru środków finansowych w stosunku do zobowiązań. Posiadane w nadmiarze środki pieniężne powinny być w najkorzystniejszy sposób ulokowane, np. w krótkoterminowych papierach wartościowych. Przedsiębiorstwo może znajdować się również w sytuacji niedoboru środków finansowych. Wówczas konieczne jest zaciągnięcie kredytu lub pożyczki.

Zadaniem menadżera finansowego jest takie zarządzanie środkami finansowymi, żeby znajdowały się one na odpowiednim poziomie i były racjonalnie wykorzystywane. Racjonalizacja zarządzania majątkiem obrotowym wynika z podstawowego celu zarządzania przedsiębiorstwem, którym jest maksymalizacja zysku przedsiębiorstwa. W tym celu zarządzanie finansami powinno dążyć do optymalizacji struktury kapitału obrotowego oraz źródeł finansowania tego majątku. Aby zapewnić optymalizację struktury aktywów obrotowych, konieczna jest minimalizacja kosztów jego wykorzystania. W przypadku korzystania z obcych środków finansowych należy się liczyć z kosztami pozyskania tych środków.

Istotne jest posiadanie takiej ilości zapasów, aby było możliwe bieżące prowadzenie działalności produkcyjnej lub usługowej. Magazynowanie zapasów zamraża posiadane środki finansowe a ponadto przedsiębiorstwo ponosi koszty ich magazynowania. Zarządzanie finansami powinno zapewniać, szybką sprzedaż towarów oraz uregulowanie należności za nie. Środki finansowe (należności) uzyskane ze sprzedaży wytworzonych w przedsiębiorstwie produktów umożliwiają terminowe płacenie zobowiązań. W przypadku nieterminowego regulowania należności przedsiębiorstwo musi korzystać z kredytu, który może zapewnić zakup środków do produkcji.

Jak stwierdzono uprzednio optymalne wykorzystywanie posiadanego potencjału produkcyjnego przedsiębiorstwa jest zadaniem bieżącej działalności operacyjnej. Wyróżniamy działalność operacyjną podstawową i pozostałą. Przy ocenie działalności operacyjnej nie jest istotne pochodzenie zaangażowanych w przedsiębiorstwie kapitałów.

Działalność operacyjna podstawowa polega na pełnym i racjonalnym wykorzystaniu posiadanego potencjału produkcyjnego lub usługowego z punktu widzenia finansów przedsiębiorstwa. Pozostałe przychody operacyjne są uzyskiwane ze sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych, dotacji, dopłat, subwencji oraz innych wpływów operacyjnych.

Kredyty udzielane przez bank są przeznaczane na realizację konkretnych zadań, np. budowy lub modernizacji aktywów trwałych. Pożyczka może być zaciągana na bliżej nie określony cel, np. na zasilenie finansów przedsiębiorstwa.

Gdy przedsiębiorstwo ma nadwyżkę środków finansowych ponad własne potrzeby, wówczas uzyskuje przychody z działalności finansowej, którymi są korzyści z zakupionych papierów wartościowych lub też z udziałów finansowych wniesionych do innych firm.

Gdy przedsiębiorstwo zmuszone jest do korzystania z obcych środków finansowych w celu zachowania płynności finansowej, narażone jest na ponoszenie kosztów tej działalności. W konsekwencji, w zależności od zakresu prowadzonej działalności, podmiot gospodarczy będzie uzyskiwał zysk lub ponosił stratę z tytułu prowadzonej działalności finansowej. Na wynik na działalności gospodarczej składa się z wyniku na działalności operacyjnej i finansowej skorygowane o zyski lub straty nadzwyczajne. Tak obliczony wynik finansowy nazywany zyskiem brutto lub stratą. Po odliczeniu od zysku brutto podatku dochodowego otrzymujemy zysk netto. Zysk ten zgodnie z decyzją właścicieli lub właściciela firmy, jak też z uwzględnieniem przepisów dotyczących spółek może być podzielony na dywidendę i akumulację. Dywidenda przeznaczona jest na potrzeby konsumpcyjne właściciela lub właścicieli firmy. Akumulacja służy do powiększenia kapitałów własnych przedsiębiorstwa. Zysk netto powiększony o wartość amortyzacji nazywany jest nadwyżką finansową (cash flow). Nadwyżka finansowa powinna być przeznaczona na modernizację lub budowę aktywów trwałych.

Przedsiębiorstwo w konkretnej sytuacji gospodarczej może podjąć decyzję o prowadzeniu działalności inwestycyjnej, która może być podjęta w zakresie inwestycji finansowych (inwestycji kapitałowych) oraz inwestycji materialnych, nazywanych zgodnie z Ustawą o rachunkowości budową lub modernizacją środków trwałych. Inwestycje kapitałowe są bardzo ważne w gospodarce rynkowej. W zasadzie polegają one na zakupie długoterminowych papierów wartościowych, akcji lub obligacji, mogą również dotyczyć zakupu dewiz lub umieszczenia wolnych środków pieniężnych na terminowych rachunkach bankowych, jak też lokat w bankach lub instytucjach parabankowych. Głównie jest to zakup papierów wartościowych lub dewiz. Inwestycje kapitałowe mogą być dokonywane również za obce środki finansowe.

Głównym źródłem finansowania realizacji inwestycji materialnych tzn. budowy lub modernizacji środków trwałych powinna być nadwyżka finansowa powiększona o zaciągnięty kredyt. Rozbudowa lub modernizacja środków trwałych wymaga znacznych nakładów finansowych, rozłożonych w czasie. Ważne jest, ażeby inwestycje materialne były realizowane jak najkrócej i jak najszybciej następowało włączenie aktywów trwałych do produkcji lub świadczenia usług.


« poprzedni punkt  następny punkt »