eLearning i Zarządzanie Wiedzą

"Istota wiedzy polega na tym, by posiadac ja i korzystac z niej" (Konfucjusz)

"Obfitość informacji, może informacje zniszczyć" (Umberto Eco)

"Wiedza to zdolność rozwiazywania danego zbioru problem z daną efektywnoscią" (Andrzej Zaliwski)

"Wiedza jest najbardziej wszechstronnym ze wszystkich zasobów pozwalajacych tworzyć bogactwo" (Alvin Toffler)

"Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia" (Seneka)

"Poznanie bierne jest konieczne do przeżycia, a czynne do rozwoju" (K. Obuchowski)

Treść modułu

Lekcja 'eLearning i Zarządzanie Wiedzą' traktuje o zarządzaniu wiedzą w organizacji. Ukazuje możliwości jakie stwarza elearning stanowiący medium w efektywnym zarządzaniu wiedzą w organizacji.

Określenie celu edukacyjnego modułu

Celem moduł jest nabycie umiejetnosci rozróżnienia informacji i wiedzy. Ukazanie różnic semantycznych między powyższymi.

Wiedza bazowa potrzebna do pracy nad modułem


wersja multimedialna	wersja do druku

Informacje główne

1. "Wiedza to informacja w akcji"

2. "Wiedza jest informacja, która zmienia coś lub kogoś w taki sposób, aby stawała się podstawą do działania, lub tak aby osoba lub organizacja była w stanie zmienić dotychczasowe lub usprawnić swoje działanie

3. Uzasadnione przekonanie, które wzmaga potencjał do efektywnego działania

Informacja i wiedza różnią się tylko w kontekście ich użycia:

- Informacja to wiedzieć "co", wiedza to wiedzieć "jak"

- Użyteczność jest główną właściwością wiedzy

Definicje Zarządzania wiedzą

Zarządzanie wiedzą to:

- Udostępnienie odpowiedniej wiedzy właściwym ludziom we właściwym czasie;

- Wspieranie procesów dzielenia się wiedzą i wykorzystywania jej do zwiększenia produktywności ;

- Systemowe i systematyczne zarządzanie procesami powstawania, organizowania, rozprzestrzeniania i wykorzystania wiedzy;

- Sztuka przekształcania aktywów intelektualnych w wartość przedsiębiorstwa;

- Zintegrowany, dynamiczny, uczący i rozwijający się system obejmujący te procesy i działania organizacji, które dotyczą technik, praktyk i interakcji zorientowanych na: tworzenie, identyfikowanie, gromadzenie, indeksowanie, kodyfikowanie, organizowanie, ocenę, dostęp, uzyskanie efektu synergii na wiedzy organizacji, ułatwiającej przechowywanie, dystrybucję i ponowne używanie;

- Zapewnienie warunków do tego, aby przy rozwiązywaniu problemów, jakie napotyka firma w relacjach ze swym otoczeniem, był zaangażowany możliwie duży 'kapitał intelektualny' (możliwości, umiejętności i wiedza pracowników).

Wiedza w czasie

- Wiedza budowana na potrzeby dostosowania się do zmieniających się warunków - uczenie się adaptacyjne;

- Wiedza budowana na potrzeby kształtowania przyszłych warunków - uczenie się proaktywne;

Aspekty zarządzania wiedzą:

- Psychologiczne
- "Knowledge workers"potrzebują najnowszych narzędzi (koncepty, metody, procedury, technologie);

- Organizacyjne
- Wiedza jest najważniejszym elementem zwiększającym przewagę konkurencyjna;

- Kulturowe
- Dzielenie się wiedzą;

- Technologiczne
- Narzędzia.

Informacja to dana w kontekście

Dane, pochodzące z dostępnych materiałów, wskaźników, etc. zbierane są zwykle na poziomie operacyjnej działalności organizacji. Dopiero po ich interpretacji mamy do czynienia z informacją. Ta zastosowana (użyta w kontekście konkretnej organizacji), podlega internalizacji przekształcając się w wiedzę.

Poniższy przykład w sposób bardzo klarowny opisuje zależność między danymi, a informacjami.

Wyobraźmy sobie, że dysponujemy jakimś medium gromadzącym dane, niech to będzie baza danych.
Zawiera ona struktury przechowujące dane. W jednej z nich widzimy wartość 36. Czego ona dotyczy? Nie wiemy. Jest ona daną, o której nie powiemy nic więcej, dopóty, dopóki nie poznamy jej kontekstu. Dopóki nie dowiemy się w jakim kontekście.

Gdy kontekst danych zostanie poznany, możemy już mówić o informacji.

Z wiedzą jest podobnie. Wiedza stanowi informację w kontekście przedsiębiorstwa. Najlepszym na to dowodem jest fakt, iż najczęściej wiedza nie jest przenaszalna. Co to znaczy?
To, co jest wiedzą dla jednego przedsiębiorstwa - nie jest nią dla innego

Znaczenie wiedzy na przestrzeni wieków - fale Tofflera

Od zarania dziejów wiedza, a raczej jej posiadanie powodowało swoistą dychotomię społeczeństwa. Pamiętamy kapłanów egipskich, którzy kierowali całymi narodami, zawdzięczając to właśnie poczuciu strachu, które świadomie i skutecznie wzbudzali w społeczeństwie.

Wiedza jest pozyskiwana w wyniku procesu uczenia się. Uczenie się jest procesem, podczas którego ludzie odkrywają problem, opracowują rozwiązanie problemu, realizują rozwiązanie i oceniają wyniki.

Alvin Toffler - amerykański pisarz, futurysta, w książce zatytułowanej Trzecia Fala (The Third Wave) pisał o zmianach, jakie dokonują się w otaczającej nas rzeczywistości i nazwał je falami. Wyróżnił trzy fale:

Fala pierwsza w jego rozumieniu to starożytność i średniowiecze do epoki odkryć XV wieku. Okres, na który przypada I fala charakteryzował się własnością i pracą. Ludzie w tym okresie żyjący, trudnili głównie rolnictwem, łowiectwem, zbieractwem.

Druga - swym zasięgiem obejmuje nowożytność, którą zapoczątkowała rewolucja przemysłowa w Anglii w XVIII wieku. To fala uprzemysławiającego się społeczeństwa masowego. Edukację postrzegano za stratę czasu, a wszelkie przejawy indywidualizmu budziły niepokój.

Fala trzecia - to już lata pięćdziesiąte XX wieku, tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej. Cechą charakterystyczną dla tego ostatniego okresu jest rola, jaką zaczyna odgrywać wiedza, która staje się siłą napędową naszej cywilizacji, środkiem i celem gospodarki. Sytuacja ta wymaga zmiany dotychczasowych zasad określających reguły budowy społeczeństwa. Gospodarka opiera się głównie na zasobach umysłowych. Z masowej drugofalowej produkcji przemysłowej, przechodzimy w zindywidualizowane podejście do handlu usługami. Ceni się: wykształcenie i inicjatywę. Pojawia się pojęcie społeczeństwa informacyjnego, którego zróżnicowanie stało się cechą współczesnego świata.

- I fala - rolnictwo, łowiectwo, zbieractwo (własność i praca);
- II fala - przemysł (społeczeństwo masowe);
- III fala - wiedza (cywilizacja informacji).

Systemy zarządzania wiedzą

Systemy zarządzania wiedzą łączą w sobie szybkość i dokładność maszyn liczących wspartych najnowszymi technologiami (w tym technikami elearningowymi) oraz twórcze, niczym nie ograniczone myślenie jakim charakteryzuje się człowiek. Niemniej jednak ponad 60% wysiłków zmierzających do wdrożenia systemu zarządzania wiedzą powinno koncentrować się na zmianach w kulturze organizacyjnej!

Oczywiście należy pamiętać, że wiedza jest pozyskiwana w wyniku procesu uczenia się. Uczenie się jest procesem, podczas którego ludzie odkrywają problem, opracowują rozwiązanie problemu, realizują rozwiązanie i oceniają wyniki. Dopiero wtedy, możliwa jest pomoc ze strony maszyn liczących - komputerów. Technologia powinna zapewniać dokładne i precyzyjne działanie trybików w maszynie (organizacji), w której powstaje wiedza, jako produkt interakcji międzyludzkiej. Nie możemy zapominać, iż uczenie się jest procesem socjalnym. Technologie mogą nam w tym pomóc, ale nie mogą zrobić tego za nas.

Gdzie poszukiwać wiedzy w organizacji

Struktura organizacyjna - nowe formy organizacyjne wprowadzane są w celu poprawienia komunikacji.

Ludzie - uczenie się jest procesem socjalnym!

Technologia - musi być osadzona w kulturze organizacyjnej i powiązana ze strukturą i celami strategicznymi

Na styku tych trzech podstawowych obszarów należy poszukiwać wiedzy.

Główne zagrożenia i błędy związane ze Wdrażaniem KM

- Rozpoczęcie od nieobiecującego projektu;

- Nieuwidocznienie klarownej wartości dodanej;

-Tworzenie rozwiązań bez udziału pracowników;

- Brak systemu pomiarowego;

- Brak wsparcia kadry zarządczej;

Główne zagrożenia i błędy związane z Wymiarem Technologicznym

- Koncentracja na rozwiązaniach technologicznych (technologia nie rozwiąże wszystkich problemów);

- Zastępowanie kontaktów osobistych kontaktami wirtualnymi;

Główne zagrożenia i błędy związane z Wymiarem Procesowym

- Oderwanie systemu zarządzania wiedzą od działalności organizacji;

- Niewłaściwe wpisanie aktywności zarządzania wiedzą w procesy biznesowe;

Główne zagrożenia i błędy związane z Wymiarem Kulturowym

- Najpierw należy zbudować kulturę dzielenia się wiedzą;

- Brak systemu zachęt do dzielenia się wiedzą;

- Obawy pracowników przed popełnianiem błędów;

- Ogólny opór przed zmianami (brak otwartości na nowe rozwiązania);

Główne zagrożenia i błędy związane z Wymiarem Organizacyjnym

- Brak lidera zarządzania wiedzą;

- Rozproszona odpowiedzialność za zarządzanie wiedzą;

Przyszłość zarządzania wiedzą

Wdrażanie systemu zarządzania wiedzą deklaruje ponad połowa firm znajdujących się na liście 1000 najlepszych przedsiębiorstw magazynu 'Fortune'. Ten fakt, daje powody by uważać, że zarządzanie wiedzą staje się źródłem szczególnego zainteresowania wśród przedsiębiorstw wiodących, we wszystkich sektorach gospodarki. Warunkiem koniecznym będzie jednak wdrożenie zakończone sukcesem. Sukces okupiony istotnymi zmianami społecznymi, które prowokować powinny do wymiany wiedzy (ang. knowledge sharing) na bazie otwartej komunikacji, przy udziale wysokiego poziomu wzajemnego zaufania. Z tego stwierdzenia wynika fakt, iż rozwój organizacji opartej na wiedzy musi wiązać się z wysokim poziomem etyki w biznesie. Technologia winna stanowić element zespalający.

Zwróć uwagę na ...

W dzisiejszych czasach, konsumenci / nabywcy oczekują, że każdy produkt czy usługa będzie zawierała w sobie element wiedzy, by być konkurencyjna. Wiedza jest wartością dodaną, którą produkt - chcący znaleźć swego nabywcę - musi posiadać. Wielu z nas kupuje te same produkty, jednak inną wartość. Na tym etapie widać już, że jako konsumenci oczekujemy od producenta indywidualnego potraktowania. Chcemy, aby każdego z nas traktowano wyjątkowo. Każda organizacja chcąca istnieć i rozwijać się musi mieć tego świadomość. Ta niemierzalna potrzeba poszukiwania wiedzy w każdym produkcie, którego stajemy się właścicielami musi zostać dostrzeżona. Jednak, aby to się stało, każdy, kto chce konkurować o nasze portfele musi rozpocząć swoją podróż od skrupulatnego rozpoznania potrzeb grupy klientów, do których kieruje swój produkt.

Słownik kluczowych pojęć

KM - (ang. Knowledge Management) - zapewnienie warunków do tego, aby przy rozwiązywaniu problemów, jakie napotyka firma w relacjach ze swym otoczeniem, był zaangażowany możliwie duży 'kapitał intelektualny' (możliwości, umiejętności i wiedza pracowników) (A. Zaliwski)

Literatura podstawowa i poszerzająca

1. Zalewski, Andrzej 'Korporacyjne bazy wiedzy'
2. Drucker, Peter 'Natchnienie i fart'
3. Bruce, Anne, Pepitone, James S 'Jak motywować pracowników'
4. Sun Tzu 'Sztuka Wojny'
5. Świetlik, K.. Łoboda, P. 'Zarządzanie wiedzą w e-biznesie - Wyzwania dla nowej ekonomii'
6. Toofler, Alvin 'Third Wave, The'
7. Senge, Peter 'Fifth Discipline, The'
8. Welch, Jack 'Winning znaczy zwyciężać'

Sprawdź się...

Czym charakteryzowała się każda z fal, wyróżnionych w twórczości Alvina Tofflera?
Gdzie w strukturze organizacji należy poszukiwać wiedzy?
Jak przebiega proces uczenia się?

Pytania problemowe

Czy masz wrażenie, że, aby czuć się zainteresowanym danym produktem / usługą musisz odnieść wrażenie, że jesteś dla producenta kimś wyjątkowym? Czy dostrzegasz w swoim otoczeniu produkty, w których poszukujesz wartości dodanej w postaci wiedzy?