Aikido - Wstęp

Aikido to sztuka walki łącząca w sposób harmonijny ciało i umysł ćwiczącego, w której głównym celem jest filozofia pojmowania życia. Powszechnie uważa się, że aikido jest czymś więcej, niż jednym z wielu systemów walki. Mówi się, że aikido to sztuka wojenna bez walki, a w technikach i sposobach poruszania splatają się elementy psychologii i filozofii.

Taktyka aikido polega na wykonywaniu uników, zasłon, dźwigni, rzutów itp. Płynność, precyzja i skuteczność ruchów sprawia, że dobrze wyszkolony aikidoka potrafi poradzić sobie nawet z kilkoma przeciwnikami. Podstawą obrony jest zejście z linii ataku poprzez zwrot lub całkowity obrót ciała. Aikidoka nie przeciwstawia się ciosom napastnika, lecz unika ich. Umożliwia to obezwładnienie go, nagłe pozbawienie równowagi i przewagi, jaką dawał atak.

Na kształt współczesnego aikido miały wpływ dzieje różnych sztuk walki, które w ciągu czasu wzajemnie uzupełniały się i przekształcały, kreując jednocześnie prądy filozoficzne mające swoje odbicie w kulturze i obyczajowości. Właściwy kształt aikido zyskało dopiero w XX wieku, ale jego początków doszukać się można w najdawniejszej historii Japonii.

Aikido w mistrzowskim wykonaniu jest nie tylko bardzo skuteczną sztuką samoobrony, ale ma również niezwykłe wartości estetyczne. Z podziwem i zachwytem można przyglądać się finezyjnym ruchom mistrza, który odpiera najdziksze nawet ataki z niezwykłą płynnością i gracją.

Aikido jest sztuką niebywale trudną. Wymaga ogromnej pracy i wieloletnich ćwiczeń zanim osiągnie się skuteczność obrony, a i wielcy mistrzowie po latach studiowania oświadczają, że są dopiero na początku drogi.

Góra strony

O'Sensei Morihei Ueshiba

Morihei Ueshiba urodził się 14 grudnia 1883 roku w Tanabe w prowincji Kii (obecnie Wakama). Pierwsze nauki metod walki pobierał u swojego ojca, który nauczał sekretnego stylu Aiai-ryu. Od 1890 roku uczęszczał do szkoły religijnej Jizodera, gdzie uczył się pisania, czytania, studiował konfucjanizm i buddyzm Shingon oraz praktykował sumo i pływanie. Po ukończeniu szkoły podstawowej i gimnazjum zdobył wykształcenie w szkole ekonomicznej i został urzędnikiem. Po udziale w manifestacji politycznej zrezygnował z państwowego stanowiska. W roku 1902 wyjechał do Tokio i zaczął handlować materiałami piśmienniczymi. Wtedy też rozpoczął poważną naukę sztuk walki: Kito-ryu jujitsu wraz z Tozawa Tokusaburo oraz Shinkage-ryu (sztukę miecza). W 1903 roku zachorował na beri-beri, co zmusiło go do powrotu do rodzinnego Tanabe, gdzie ożenił się z Hatsu Itokawa, przyjaciółką z lat dziecięcych. W latach 1903-1907 odbył służbę wojskową, a po powrocie zaczął się angażować w ruchy polityczne nie zaprzestając nauk sztuk walki - tym razem w szkole Gotha Yagyu-ryu Jujitsu. W roku 1912 stanął na czele osiemdziesięciu ochotników i założył pionierską osadę Shirataki na Hokkaido, gdzie utrzymywał się z uprawy roli. Tam też spotkał mistrza Sokaku Takedę. Nauka u Takedy była bardzo ciężka. Sokaku zamieszkał w domu O'Sensei, który musiał go żywić, kąpać, usługiwać mu, a ponadto płacić jednego jena za każdą wyuczoną technikę. W ten sposób poznał ok. 500 technik i otrzymał certyfikat ukończenia szkoły Daito-ryu.

W 1919 roku, po pożarze w Shirataki, który doszczętnie zniszczył wioskę i na wiadomość o ciężkiej chorobie ojca, Morihei Ueshiba opuścił Hokkaido. W tym czasie spotkał Onisaburo Deguchi, reprezentanta religii Omoto i twórcę filozoficznej doktryny, której ideałem był świat harmonii, miłości do człowieka, pokoju i dobroci. Zachwycony jego wizją, O'Sensei, po śmierci ojca, osiedlił się w Ayabe w sąsiedztwie Deguchiego. W 1920 roku otworzył pierwsze dojo sztuk walki w swoim domu. Jego uczniami byli głównie wyznawcy Omoto-kyo, a później także oficerowie marynarki. Dotkliwym ciosem dla Ueshiby była śmierć, urodzonych jeszcze na Hokkaido, jego dwóch synów: trzyletniego Takemori i rocznego Kuniharu. Pomimo ciężkich doświadczeń, do których należały także: wprowadzony w 1921 roku zakaz wyznawania Omoto-kyo oraz zatrzymanie Deguchiego, dojo O'Sensei rozwijało się, a on sam, po raz pierwszy odcinając się od starych sztuk walk, stworzył Aikijujitsu, bardziej znane pod nazwą Ueshiba-ryu Aikijujitsu. W 1924 roku Morihei Ueshiba wraz ze zwolnionym Deguchim udał sie w podróż do Mandżurii i Mongolii, tam udoskonalił swoją sztukę dodając do swojej praktyki technikę rzutu. Narodziny Aikido związane były z pojedynkiem pomiędzy O'Sensei a oficerem marynarki, mistrzem kendo. Ueshiba udaremniał każdy atak przeciwnika, potrafił przewidzieć następny ruch atakującego i zneutralizować go. Odkrycie to sprawiło, że rozmyślając po walce przeżył Satori - oświecenie - odkrył zasadę zwycięstwa bez walki.

Późniejsze dzieje to okres propagowania Aikido w Japonii i na świecie. Pierwsze dojo w Tokio powstało w 1927 roku - uczniami byli oficerowie i uniwersyteccy mistrzowie Judo. W latach 1935-1938 nazwa Aiki Budo stała się nazwą oficjalną.

Były w historii Aikido trudne okresy, jak choćby lata powojenne, gdy Budo straciło swój prestiż i renomę, jednak idea walki wypracowana przez Morihei Ueshiba przetrwała i zdobyła powszechne uznanie tak wielkie, że dnia 26 kwietnia 1969 roku wczesnym rankiem O'Sensei umierał spokojny o dalsze losy ideałów swojego życia.

Góra strony

Historia Hombu Dojo

W 1931 Morihei Ueshiba otworzył w okręgu Shinjuku w Tokio dojo aby ćwiczyć sztukę walki, którą nazwał Aiki-budo. Pomimo, że sztuka nazywała się Aiki-budo, dojo było znane jako Kobukan i słynęło z poważnego podejścia do treningu, jak wówczas określano, rewolucyjnej sztuki walki. Kobukan nazywano również Dojo Ueshiba. Z czasem, gdy uczniowie twórcy stawali się coraz bardziej kompetentni w sztuce i zakładali własne kluby, Kobukan stał się centrum (hombu) luźnej sieci dojo powiązanych na zasadzie związków osobistych pomiędzy Moriteru Ueshibą i jego uczniami.

Pomimo że nie było oficjalnej organizacji nazwa Aikikai stopniowo stawała się określeniem dla klubów związanych z Dojo Ueshiby. Morihei Ueshiba zapożyczył system stopni używany przez Jigoro Kano w judo - w ten sposób uczniowie byli połączeni ze swoim mistrzem. W wyniku działań wojennych Japonii, część uczniów Morihei Ueshiby została wysłana do Mandżurii, gdzie nauczali Aiki-budo w ramach programu szkolnego na uniwersytetach w tym rejonie. Okumara Sensei, na przykład, rozpoczął naukę Aiki-budo w 1938 w Mandżurii pod okiem Kenji Tomiki (założyciela Tomiki Aikido).

Tuż po II wojnie światowej, a także w trakcie jej trwania, organizacje związane ze sztukami walki były pod kontrolą armii Japońskiej, a Morihei Ueshiba przeniósł się do Iwamy w prowincji Ibaragi. Poświęcił się pracy na roli, sztukom walki oraz religii Omoto. Świątynia Aiki dedykowana religii Omoto została pobudowana w 1943r. W tym czasie Dojo Kobukan/Ueshiba rozwijało się pod kierownictwem Kisshomaru Ueshiby, syna twórcy i obecnego Doshu. Wielu z tak zwanej drugiej generacji uczniów jak np.: Seigo Yamaguchi, Sadateru Arikawa i Hiroshi Tada rozpoczęło naukę w tym okresie. Starsi uczniowie jak Rinjiro Shirata, byli członkami Kobukanu od lat 30-tych. Po przegranej przez Japonię wojnie, w czasie okupacji amerykańskiej, uprawianie sztuk walki zostało zabronione. Z tego powodu, jak i w wyniku bardzo słabej sytuacji ekonomicznej, dalsze prowadzenie Kobukanu okazało się niemożliwe, a dojo-farmy w Iwamie bardzo trudne. Dlatego też, rzeczywiste centrum Aikido było w Iwamie i dopiero w 1956 zostało powrotem przeniesione do Shinjuku. Kisshomaru Ueshiba zatrudniony był na pełny etat aż do 1955 roku, a dojo w Wakamatsu-cho stało się tymczasową rezydencją dla rodzin, które utraciły domy w trakcie bombardowania Tokio. Mimo wszystko Morihei Ueshiba kontynuował przyjmowanie uczniów na naukę sztuki, która wtedy znana była jako Aikido. W 1946 roku dołączył do dojo w Iwamie Morihiro Saito, wkrótce potem Hiroshi Isoyama (jeszcze jako ucznień szkoły średniej). Inni, starsi uczniowie jak Okumura Sensei, powrócili do Dojo Ueshiby po zwolnieniu ze służby wojskowej. Organizacja była wciąż bardzo słaba. Składała się z Dojo Ueshiby w Shinjuku określanego miejscem narodzin sztuki i świątyni - dojo Aiki w Iwamie jako de facto Hombu Dojo, będącego centrum słabo związanych i mniej lub bardziej autonomicznych klubów Aikikai.

Regularne treningi w Dojo w Shinjuku nie odbywały się aż do 1949 roku. Przez następnych dziesięć lat trudne warunki ekonomiczne stopniowo ulegały poprawie co również zmieniło charakter organizacji Aikido. Zmiany były bardzo wyraźne w dwóch kwestiach. Po pierwsze sztuka stała się dostępna dla każdego. Przyszły uczeń, aby wstąpić do dojo, nie potrzebował listu polecającego od ważnej osobistości. W rzeczywistości, aż do około 1956 studenci z dojo z Tokio spędzali dużo czasu dając pokazy Aikido w takich miejscach jak ambasady i sprowadzając nowych uczniów. W tym samym czasie uczniowie Morihei Ueshiby i jego syna Kisshomaru Ueshiba rozpoczęli podróże za granice, a niektórzy się tam osiedlali i zakładali własne organizacje. Na różne okresy czasu wyjechali do Europy Minoru Mochizuki, Tadashi Abe i Mutsuro Nakazono. Zazwyczaj organizacje te również nazywały się Aikikai i zapożyczały taką samą strukturę jak w starym Aikikai w Japonii.W Europie zamieszkali też Nobuyoshi Tamura (w 1964), Hiroshi Tada (w 1964), Katusaki Asai (w 1965) i Kazuo Chiba (w styczniu 1966), a ostatni z wymienionych shihanów założył we wrześniu 1966r Aikikai Wielkiej Brytanii (późniejsza Brytyjska Federacja Aikido).

Drugą główną zmianą było otrzymanie przez Aikido podstaw prawnych. Zaidan Hojin Aikikai (Fundacja Aikikai) została stworzona w 1948 roku i zarejestrowana w prowincji Ibaraki, gdzie znajdowało się Dojo Iwama. (W gruncie rzeczy Kobukan posiadało swój legalny odpowiednik w Kobukan, fundacji utworzonej w 1940 przez sprzyjające biura admirała Isamu Takeshita, ucznia Ueshiby Morihei. Jednak w 1948, istniało generalne założenie o definitywnym zerwaniu z Japońską przeszłością militarystyczną i dlatego prawna rekonstrukcja organizacji była zarówno zrozumiała jak i w pełni pożądana).

Góra strony

Ubiór

Stroje noszone podczas treningów Aikido zasadniczo nie różnią się od strojów noszonych w innych sztukach walki jak np. judo czy karate. Podstawowym ubiorem jest kimono składające się z białej bluzy, spodni i pasa. W naszym klubie ćwiczący, którzy osiągnęli wysoki stopień wyszkolenia oprócz kimona zakładają również szerokie, plisowane spodnie w kolorze czarnym, bądź ciemnogranatowym nazywane hakama. Czarny pas jak i w innych sztukach walki jest zarezerwowany dla tych, którzy osiągnęli poziom mistrzowski. W dojo ćwiczymy boso jednak w drodze pomiędzy szatnią, a salą wkładamy klapki nazywane zori.

Góra strony

Wyposażenie dodatkowe

Podczas treningów Aikido wykorzystuje się często elementy pozwalające podkreślić pożądany ruch w technikach, czy też by pokazać odmienną interpretacje technik. Do nich należy zaliczyć bokken będący ćwiczebną imitacją japońskiego miecza - katany. Oprócz bokken stosuje się na treningach jo czyli drewniany kij, którego pierwowzorem była włócznia oraz tanto będące drewnianą imitacją noża.

Góra strony

Źródło

http://info.wsisiz.edu.pl/~sleeva/index.php?option=contact&Itemid=6
http://www.aikido.opole.pl/
http://aikido.ultra.pl/
http://www.aikido.org.pl/
http://aikido.home.pl/home.php
http://soto.waw.pl/aikido.html

Góra strony

 

Copyright 2004 @ Warszawa Jarosław Wąsowski, Mariusz Tomasz Żelażewski, Łukasz Ziemiańczyk