Etykieta

Etykieta

W słynnej szkole Ogasawara - ryu całą etykietę obejmuje się jedną zbiorczą nazwą Kyuho. Pierwotnie termin ten określał zbiór zasad postępowania samurajów. Jest on dość złożony i znaczy mniej więcej tyle, co "maniery w czasie pokoju, strategia w czasie wojny". W miarę upływu czasu zyskał on szerszą konotację i wskazywał dodatkowo na pewną dyspozycję, stan umysłu podporządkowanego prawu i wcielającego prawo w życie.

Istotę Kyuho oddaje sentencja: "Powinieneś pozbyć się własnych mniemań i słuchać opinii innych. Gdy pozbędziesz się własnych ("wrodzonych") przekonań, natychmiast osiągniesz właściwe rozeznanie / zrozumienie" [tłum. własne]. Etykieta nie jest niczym innym jak szczerym i uprzejmym uznaniem drugiego. Właściwe zachowanie polega na umiejętności rozpoznania właściwych związków międzyludzkich, które powinny zaistnieć w danym miejscu i czasie. Zdaniem japończyków jest to możliwe tylko wówczas, gdy wszyscy respektują te same prawa i zasady. Zasady te, aczkolwiek mocno zliberalizowane, uwzględniające prawa jednostki i wielość możliwych postaw, obowiązują w Japonii po dziś dzień.
Jaki ma to związek z jedzeniem? Dla Japończyków posiłek jest ceremonią i zarazem sposobem, formą komunikowania się, określonym przez szereg ogólnych zasad.

To normalne, że jak większość ludzi Zachodu nie znasz japońskiej etykiety i kultury jedzenia. Ponadto, konfrontacja europejskiego indywidualizmu z japońskim przywiązaniem do formy i tradycji sama w sobie tworzy sytuację konfliktową. Trzeba również dodać, że większość zaleceń obowiązuje jedynie w Japonii. Niemniej jednak przynajmniej spróbuj zastosować się do podstawowych zasad i zwyczajów.

A oto kilka dobrych rad:

	nigdy nie podawaj pałeczkami jedzenia drugiej osobie (ma to związek z buddyjskim rytuałem pogrzebowym, w trakcie którego uczestnicy przekazują sobie nawzajem urnę ze szczątkami spalonego w piecu krematoryjnym ciała); jeżeli chcesz się podzielić jedzeniem, podaj drugiej osobie talerz z całą zawartością i pozwól jej wybrać
	jeśli zamierzacie jeść razem z jednego naczynia, używajcie pałeczek obustronnie
	sushi można jeść rękoma, sashimi - tylko pałeczkami
	nie trzymaj pałeczek w połowie, zawsze staraj się chwycić za zakończenia
	nie używaj pałeczek do przyciągnięcia naczynia z jedzeniem
	nie odgryzaj kawałka potrawy i nie odstawiaj reszty z powrotem na talerz; jeżeli już podniosłeś coś do ust, to zjedz to w całości; trzeba jednak dodać, że w Europie i w Stanach, gdzie podaje się większe sushi niż w Japonii, zalecenie to nie jest rygorystyczne
	nie proś o nóż
	raczej nie mieszaj chrzanu z sosem sojowym (amerykański zwyczaj)
	po posiłku z powrotem oprzyj pałeczki o hashi oki, najlepiej równolegle do sushi baru; nigdy nie odkładaj pałeczek bezpośrednio na stół;
	nigdy nie wkładaj pałeczek z powrotem do naczynia (także i w tym przypadku Japończycy mają skojarzenia z pogrzebem)
	staraj się zjeść cały ryż; pozostawienie choćby małej ilości jedzenia na talerzu jest nietaktem, pozostawienie ryżu - grubym nietaktem (praktycznie zakaz ten obowiązuje wyłącznie w Japonii)
	pod żadnym pozorem nie zapalaj papierosa, mimo, iż bardzo wiele restauracji w Europie i Stanach Zjednoczonych zezwala na to; dym tytoniowy nie pozwala innym cieszyć się smakiem i zapachem delikatnych potraw; ponadto, co istotne, tylko po zapachu poznasz, czy ryba jest świeża
	sos sojowy jest dodatkiem do ryby i nigdy nie maczaj w nim całego sushi
	jedząc zupę lub danie z makaronem, co ciekawe, możesz siorbać (ale nie bekać); możesz podnieść miskę do ust - najpierw wybierasz pałeczkami "zawartość" zupy, później po prostu wypijasz resztę
	sake pije się raczej przed lub po posiłku; wino ryżowe po prostu nie pasuje do ryżu; w trakcie posiłku możesz popijać piwo, białe wino, herbatę lub wodę; sake zwyczajowo podaje się wyłącznie do sashimi
	piwo lub sake rozlewa się dla wszystkich osób siedzących przy stole; nie ma zwyczaju, że każdy pije z własnej butelki
	opinie Japończyków są podzielone: jedni radzą rozpocząć od sashimi, poprzez sushi, na zupie miso z ryżem kończąc; drudzy polecają na początek sushi z omletem oraz z warzywami, dalej cokolwiek zechcesz, a sashimi pozostawić na koniec