Wykład 6

Aplikacja bazodanowa - formularze

 

Streszczenie

Każda aplikacja bazodanowa składa się z co najmniej dwóch części:

  1. bazy danych, która umożliwia przechowywanie dużej ilości danych i jednocześnia daje szybki do nich dostęp (strona serwera bazy danych);
  2. interfejsu graficznego GUI, który udostępnia użytkownikowi zestaw funkcji realizowanych przez aplikację w tym funkcje związane z przechowywaniem danych i operacjami na przechowywanych danych (strona klienta).

Przypominamy, że na wykładzie 2 został przedstawiony graficzny interfejs MS Access do bazy danych oparty na tabelach i wirtualnych tabelach (perspektywach, kwerendach wybierających). Jest to najprostszy rodzaj graficznego interfejsu – poziom pierwszy - elementarny. Na tym wykładzie zostanie przedstawiony interfejs oparty na bardziej złożonym obiekcie graficznym jakim jest formularz. Na następnym wykładzie zostaną przedstawione kolejne elementy interfejsu – raport i strona WWW. Stanowią one razem poziom drugi - pośredni. Trzeci poziom - profesjonalny interfejsu uzyskujemy, kiedy działanie użytkownika na formularzu wspomagamy kodem wykonującym automatycznie pewne funkcje jak przejście do innego formularza z wyświetleniem potrzebnych danych, czy przygotowanie danych i utworzenie raportu. Wówczas zaczynamy mieć do czynienia z pełną aplikacją bazodanową. Będzie o tym mowa na kolejnych wykładach.

Formularze służą do wprowadzania danych do bazy danych oraz do prezentowania ich użytkownikowi. Formularz reprezentuje punkt widzenia (perspektywę) użytkownika. Formularz może obejmować podformularze. Każda część całego formularza (formularz główny, podformularze) jest oparta na tabeli lub kwerendzie - nazwanej lub zdefiniowanej bezpośrednio jako źródło rekordów dla formularza. Definicja formularza jest tworzona i wyświetlana w widoku projekt. Zawartość formularza jest wyświetlana w widoku formularz.

Integralną częścią tego wykładu są zadania, których rozwiązanie prowadzi do utworzenia prostej aplikacji bibliotecznej.
 

Aplikacja bazodanowa

Aplikacja bazodanowa udostępnia dane zgromadzone w bazie danych za pomocą graficznego interfejsu użytkownika. Zasadniczą cechą aplikacji jest reagowanie na zdarzenia inicjowane albo przez użytkownika albo jako wynik innych działań w aplikacji. Taki rodzaj aplikacji nosi nazwę aplikacji sterowanej zdarzeniami.

Aplikacja, na każdym kroku, przedstawia użytkownikowi do wyboru odpowiedni zestaw akcji, które mogą być w danym momencie wykonane. Użytkownik nie musi być programistą i nie musi znać standardowego interfejsu dostarczanego przez narzędzia, przy użyciu których aplikacja została zbudowana.

Podstawowym obiektem interfejsu użytkownika jest formularz, wyświetlany na ekranie komputera i składający się ze zbioru elementów dialogowych takich jak: pola do wyświetlania i wpisywania danych, listy rozwijane, pola wyboru, teksty, rysunki, wykresy, przyciski poleceń czy obiekty graficzne obsługiwane przez osobne mechanizmy. Formularz oprócz cech prezentacyjnych i informacyjnych, służy przede wszystkim do wyświetlania danych przechowywanych w bazie danych wraz z możliwością ich modyfikowania w tym usuwania i wprowadzania nowych.

Dane wyświetlane na formularzu pochodzą z bazy danych, która zwykle jest obsługiwana przez specjalny program - serwer bazy danych, który może być na tym samym komputerze co aplikacja bądź na innym i który może być obsługiwany przez ten sam mechanizm co aplikacja kliencka (np. MS Access) bądź przez inny (np. SQL Server). Na wykładach i ćwiczeniach tego przedmiotu przyjmujemy, że zarówno aplikacja kliencka jak i serwer są obsługiwane przez program MS Access. W najprostszym przypadku, obiekty interfejsu użytkownika mogą być zapisywane w tej samej bazie danych co same dane (jednakże zaleca się ich oddzielenie).

Reasumując, aplikacja bazodanowa realizuje następujące funkcje:

  1. przechowywanie dużej ilości danych z szybkim do nich dostępem (strona serwera);
  2. graficzny interfejs użytkownika do bazy danych (strona klienta);
  3. wprowadzanie danych do bazy danych;
  4. aktualizacja i usuwanie danych z bazy danych;
  5. wyszukiwanie danych w bazie danych;
  6. prezentacja znalezionych danych m.in. przy pomocy formularzy, raportów i wykresów;
  7. przetwarzanie danych biznesowych.

MS Access jest programem do tworzenia prostych baz danych i aplikacji bazodanowych. Oto cechy tego programu:

  1. programowanie oparte na języku VBA - Visual Basic for Applications oraz o model aplikacji sterowanej zdarzeniami;
  2. możliwość określenia interfejsu na stronach WWW (jednak działają one tylko na przeglądarce Internet Explorer);
  3. połączenie z bazami danych opartymi na SQL;
  4. integracja z pakietem MS Office.
     

Rodzaje obiektów w aplikacji MS Access:

Oprócz tego można obiekty aplikacji MS Access dzielić na grupy – dokonując logicznego podziału zbioru obiektów. Na przykład, grupa obiektów związanych z obsługą klientów, grupa obiektów związanych z obsługą magazynu. Nową grupę tworzy się poleceniem "Nowa grupa" ("New Group") z menu podręcznego wywoływanego pod przyciskiem "Grupy" ("Groups").
 

Formularz

Formularz jest podstawowym elementem graficznego interfejsu użytkownika w aplikacji bazodanowej po stronie klienta. Aplikacja obejmuje zbiór połączonych ze sobą formularzy.

Formularz służy między innymi do:

  1. wprowadzania danych do bazy danych,
  2. prezentowania danych użytkownikowi,
  3. aktualizacji danych w bazie danych,
  4. usuwania danych z bazy danych,
  5. drukowania dokumentów z danymi,
  6. inicjowania akcji biznesowych w systemie informacyjnym.

Oto podstawowe cechy formularza:

Formularz pojedynczy (Single Form) - na ekranie zostaje wyświetlony jeden rekord   z domyślnym ustawieniem pól w jednej kolumnie.

 

Arkusz danych (Datasheet) - postać prostej tabelki jak dla arkusza danych tabeli lub kwerendy.

 

Formularz ciągły (Continuous Forms) ma dwie postacie: kolumnową i tabelaryczną.

Formularz kolumnowy - ciąg rekordów w ustawieniu pól w jednej kolumnie jak na pojedynczym formularzu.

 

Formularz tabelaryczny - jeden rekord w jednym wierszu.

 

Widok projekt formularza - rozmieszczamy wszystkie elementy dialogowe, które chcemy, aby pojawiały się na formularzu np. pola tekstowe powiązane z polami w bazie danych oraz etykiety tekstowe czyli stałe napisy tekstowe.

 

Formularze mogą być zagnieżdżone tzn. elementem dialogowym formularza może być inny formularz w roli podformularza. Formularz z podformularzem reprezentuje na ogół dwie tabele połączone związkiem jeden do wiele.

Widok projekt formularza z podformularzem:

Podformularz jest sam w sobie formularzem.

Podział na strony

W przypadku, gdy ilość informacji związana z jednym rekordem nie mieści się na jednym ekranie, istnieje możliwość podziału zawartości formularza na części, nazywane stronami. Przejścia między stronami są wykonywane za pomocą klawiszy PageUp i PageDown.

Należy ustawić właściwości formularza: Cykliczny (Cycle)  na Bieżąca strona (Current Page) oraz Paski przewijania (ScrollBars) na Żaden (Neither) albo Tylko poziomy (Horizontal Only).

W szczególności podział na strony jest użyteczny przy drukowaniu zawartości formularza.

Podział na zakładki (karty)

Np. podział informacji o osobie na dane podstawowe i życiorys (pole typu memo).

 

Przejście do drugiej części wykładu